Clorpheniramin Maleat: Tác dụng, Chỉ định, Thận trọng và Tương tác

Clorpheniramin maleat là một thuốc kháng histamine thế hệ thứ nhất được sử dụng rộng rãi trong điều trị các triệu chứng dị ứng. Tác dụng chính của nó là ức chế tác dụng của histamine, một chất trung gian hóa học gây ra các phản ứng viêm và dị ứng. Bài viết này sẽ trình bày chi tiết về clorpheniramin maleat, bao gồm cơ chế tác dụng, chỉ định, chống chỉ định, tác dụng phụ, tương tác thuốc và các lưu ý khi sử dụng, dựa trên thông tin từ Dược thư Việt Nam và các nguồn tin cậy khác.

Cơ chế tác dụng

Clorpheniramin maleat là một chất đối kháng thụ thể H1 cạnh tranh. Điều này có nghĩa là nó cạnh tranh với histamine để gắn vào thụ thể H1 trên bề mặt tế bào. Bằng cách ngăn chặn histamine gắn vào thụ thể, clorpheniramin maleat ngăn chặn sự khởi phát của các phản ứng viêm và dị ứng, bao gồm ngứa, chảy nước mũi, hắt hơi và co thắt phế quản. Tác dụng này diễn ra ở cả hệ thần kinh trung ương và ngoại vi.

Khác với các thuốc kháng histamine thế hệ mới (không gây buồn ngủ), clorpheniramin maleat có thể xuyên qua hàng rào máu não, gây ra tác dụng an thần đáng kể. Đây là một trong những đặc điểm phân biệt chính giữa các thế hệ thuốc kháng histamine.

Chỉ định

Clorpheniramin maleat được chỉ định để điều trị các triệu chứng của nhiều bệnh lý liên quan đến dị ứng, bao gồm:

• Viêm mũi dị ứng: Chảy nước mũi, ngứa mũi, hắt hơi, nghẹt mũi.
• Viêm kết mạc dị ứng: Ngứa mắt, đỏ mắt, chảy nước mắt.
• Phản ứng dị ứng: Ngứa, phát ban, nổi mề đay.
• Cảm lạnh thông thường: Giúp giảm các triệu chứng như chảy nước mũi, hắt hơi (khi dùng kết hợp với các thuốc khác).
• Ngứa da: Giảm ngứa do các bệnh lý da liễu như chàm, mề đay.
• Phản ứng truyền dịch: Giảm các triệu chứng dị ứng khi truyền dịch (dùng theo chỉ định của bác sĩ).

Lưu ý: Clorpheniramin maleat không phải là thuốc điều trị nguyên nhân gây dị ứng. Nó chỉ giúp làm giảm các triệu chứng.

Chống chỉ định

Clorpheniramin maleat chống chỉ định trong các trường hợp sau:

• Quá mẫn với clorpheniramin maleat hoặc bất kỳ thành phần nào khác của thuốc.
• Glaucoma góc đóng.
• Tắc nghẽn đường tiết niệu.
• Bệnh nhân bị tăng áp lực nội nhãn.
• Trẻ em dưới 6 tháng tuổi (trừ trường hợp có chỉ định của bác sĩ).

Tác dụng phụ

Clorpheniramin maleat có thể gây ra một số tác dụng phụ, tuy nhiên, không phải ai dùng thuốc cũng gặp phải. Tần suất và mức độ nghiêm trọng của tác dụng phụ có thể khác nhau tùy thuộc vào liều lượng, thời gian sử dụng và tình trạng sức khỏe của từng người. Các tác dụng phụ thường gặp bao gồm:

Các tác dụng phụ nghiêm trọng mặc dù hiếm gặp nhưng cần được báo cáo ngay cho bác sĩ: Phản vệ, khó thở, phù mạch.

Tương tác thuốc

Clorpheniramin maleat có thể tương tác với một số thuốc khác, làm tăng hoặc giảm hiệu quả của thuốc hoặc tăng nguy cơ tác dụng phụ. Một số tương tác đáng chú ý bao gồm:

• Thuốc ức chế thần kinh trung ương: Tăng tác dụng an thần của clorpheniramin maleat (ví dụ: thuốc ngủ, thuốc an thần).
• Thuốc chống cholinergic: Tăng nguy cơ khô miệng, táo bón, khó tiểu (ví dụ: thuốc trị Parkinson).
• Thuốc làm tăng nhịp tim: Tăng nguy cơ tăng nhịp tim (ví dụ: thuốc kích thích thần kinh trung ương).
• Thuốc ức chế MAO: Có thể làm tăng tác dụng của clorpheniramin maleat.

Cần thông báo cho bác sĩ về tất cả các loại thuốc, thực phẩm chức năng hoặc thảo dược mà bạn đang sử dụng trước khi dùng clorpheniramin maleat.

Thận trọng khi sử dụng

Người lái xe và vận hành máy móc: Clorpheniramin maleat có thể gây buồn ngủ, do đó cần thận trọng khi lái xe hoặc vận hành máy móc.

Người cao tuổi: Người cao tuổi nhạy cảm hơn với tác dụng phụ của clorpheniramin maleat, đặc biệt là buồn ngủ và lú lẫn. Liều dùng cần được điều chỉnh cho phù hợp.

Phụ nữ có thai và cho con bú: Cần tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi sử dụng clorpheniramin maleat trong thời kỳ mang thai và cho con bú.

Trẻ em: Liều dùng cần được điều chỉnh cho phù hợp với độ tuổi và cân nặng của trẻ. Không tự ý dùng thuốc cho trẻ em mà cần có sự hướng dẫn của bác sĩ.

Bảo quản: Bảo quản thuốc ở nơi khô ráo, thoáng mát, tránh ánh sáng trực tiếp.

Thông tin trong bài viết này chỉ mang tính chất tham khảo và không thể thay thế lời khuyên của bác sĩ. Luôn luôn tham khảo ý kiến bác sĩ hoặc dược sĩ trước khi sử dụng bất kỳ loại thuốc nào.