Levosulpiride: Cơ chế tác dụng, chỉ định, chống chỉ định và tác dụng phụ

Levosulpiride là một thuốc chống loạn thần thuộc nhóm benzamide thế hệ thứ hai. Khác với sulpiride, một hỗn hợp racemic của hai đồng phân, levosulpiride là đồng phân S (+) hoạt tính của sulpiride. Điều này dẫn đến hiệu quả điều trị cao hơn với tác dụng phụ ít hơn so với sulpiride. Bài viết này sẽ trình bày chi tiết về levosulpiride dựa trên thông tin từ Dược thư Việt Nam và các nguồn tài liệu y khoa đáng tin cậy khác.

Cơ chế tác dụng

Cơ chế chính của levosulpiride là ức chế thụ thể dopamine D2 ở vùng thần kinh trung ương. Tuy nhiên, khác với các thuốc chống loạn thần điển hình khác, levosulpiride có ái lực chọn lọc cao hơn đối với thụ thể dopamine D2 ở vùng tiền não, nơi liên quan đến điều hòa vận động, hơn là ở vùng thần kinh trung ương khác. Điều này giải thích tại sao levosulpiride có ít tác dụng ngoại tháp hơn so với các thuốc chống loạn thần điển hình khác.

Ngoài ra, levosulpiride cũng có tác dụng ức chế một số thụ thể khác, mặc dù ở mức độ yếu hơn, bao gồm:

• Thụ thể serotonin 5-HT2A
• Thụ thể α-adrenergic
• Thụ thể histamine H1

Sự ức chế các thụ thể này góp phần vào các tác dụng phụ của thuốc, tuy nhiên ở mức độ nhẹ hơn so với các thuốc chống loạn thần điển hình.

Levosulpiride cũng được cho là có tác dụng kích thích giải phóng dopamine ở vùng hệ lưới não, góp phần vào tác dụng chống buồn nôn và nôn.

Chỉ định

Levosulpiride được chỉ định trong điều trị các bệnh lý sau:

• Rối loạn tâm thần: Điều trị các triệu chứng tiêu cực của bệnh tâm thần phân liệt, như giảm hoạt động, lờ đờ, mất động lực, và các rối loạn cảm xúc. Tuy nhiên, levosulpiride thường được sử dụng kết hợp với các thuốc chống loạn thần khác để đạt hiệu quả tối ưu.
• Rối loạn tiêu hóa: Điều trị buồn nôn và nôn, đặc biệt là những trường hợp do nguyên nhân trung ương gây ra. Hiệu quả của levosulpiride trong trường hợp này có thể tốt hơn so với các thuốc chống nôn khác.
• Trầm cảm: Một số nghiên cứu cho thấy levosulpiride có thể có hiệu quả trong điều trị trầm cảm, đặc biệt là trầm cảm kháng thuốc. Tuy nhiên, đây không phải là chỉ định chính của thuốc và cần thêm nhiều nghiên cứu để xác nhận.

Chống chỉ định

Levosulpiride chống chỉ định trong các trường hợp sau:

• Quá mẫn cảm: Người bệnh có tiền sử dị ứng với levosulpiride hoặc bất kỳ thành phần nào của thuốc.
• Pheochromocytoma: Levosulpiride có thể làm tăng huyết áp ở bệnh nhân bị pheochromocytoma.
• Prolactin cao: Mặc dù ít gây tăng prolactin hơn so với sulpiride, levosulpiride vẫn có thể làm tăng nồng độ prolactin trong máu. Do đó, cần thận trọng khi sử dụng ở bệnh nhân có tiền sử tăng prolactin máu.
• Bệnh nhân đang sử dụng thuốc ức chế MAO: Sử dụng đồng thời levosulpiride với thuốc ức chế MAO có thể gây ra tương tác nguy hiểm.

Tác dụng phụ

Tác dụng phụ của levosulpiride thường nhẹ và thoáng qua. Tuy nhiên, một số tác dụng phụ nghiêm trọng có thể xảy ra.

Lưu ý: Danh sách trên không đầy đủ. Nếu gặp bất kỳ tác dụng phụ nào, cần báo cho bác sĩ hoặc dược sĩ ngay lập tức.

Tương tác thuốc

Levosulpiride có thể tương tác với một số thuốc khác, đặc biệt là thuốc ức chế MAO. Cần thông báo cho bác sĩ về tất cả các loại thuốc, thực phẩm chức năng, và thảo dược đang sử dụng để tránh tương tác thuốc không mong muốn.

Liều lượng và cách dùng

Liều lượng và cách dùng levosulpiride phụ thuộc vào tình trạng bệnh lý, độ tuổi và tình trạng sức khỏe của bệnh nhân. Bác sĩ sẽ chỉ định liều lượng và cách dùng phù hợp. Không tự ý sử dụng thuốc hoặc thay đổi liều lượng mà không có sự chỉ dẫn của bác sĩ.

Thận trọng

Cần thận trọng khi sử dụng levosulpiride ở các đối tượng sau:

• Người cao tuổi
• Bệnh nhân suy gan hoặc suy thận
• Bệnh nhân đang lái xe hoặc vận hành máy móc (do thuốc có thể gây buồn ngủ)
• Phụ nữ có thai hoặc đang cho con bú (cần cân nhắc kỹ lưỡng lợi ích và nguy cơ)

Thông tin trong bài viết này chỉ mang tính chất tham khảo và không thay thế lời khuyên của bác sĩ. Trước khi sử dụng bất kỳ loại thuốc nào, hãy tham khảo ý kiến của bác sĩ hoặc dược sĩ để được tư vấn và hướng dẫn cụ thể.