Cefazolin: Một Kháng Sinh Cephalosporin Thế Hệ Thứ Nhất

Cefazolin là một kháng sinh cephalosporin thế hệ thứ nhất được sử dụng rộng rãi trong điều trị nhiễm trùng do vi khuẩn nhạy cảm. Thuộc nhóm thuốc kháng sinh beta-lactam, cefazolin tác động bằng cách ức chế tổng hợp thành tế bào vi khuẩn, dẫn đến sự phá hủy tế bào và tiêu diệt vi khuẩn. Bài viết này sẽ trình bày chi tiết về cefazolin, bao gồm cơ chế tác dụng, chỉ định, chống chỉ định, tác dụng phụ, tương tác thuốc và liều dùng, dựa trên thông tin từ Dược thư Việt Nam và các nguồn tin cậy khác.

Cơ Chế Tác Dụng

Cefazolin, giống như các cephalosporin khác, hoạt động bằng cách ức chế enzyme transpeptidase, một enzyme thiết yếu trong quá trình tổng hợp peptidoglycan – thành phần cấu trúc chính của thành tế bào vi khuẩn. Bằng cách ức chế enzyme này, cefazolin ngăn cản sự hình thành liên kết peptit ngang giữa các chuỗi peptidoglycan, làm suy yếu cấu trúc thành tế bào vi khuẩn và dẫn đến hiện tượng tự phân hủy tế bào (lysis).

Hiệu quả của cefazolin phụ thuộc vào khả năng thuốc khuếch tán vào tế bào vi khuẩn và khả năng liên kết với enzyme transpeptidase. Khả năng liên kết này bị ảnh hưởng bởi các yếu tố như cấu trúc hóa học của thuốc và đặc tính của enzyme transpeptidase ở các chủng vi khuẩn khác nhau. Do đó, cefazolin có phổ tác dụng chủ yếu đối với vi khuẩn Gram dương, tuy nhiên cũng có hiệu quả đối với một số vi khuẩn Gram âm nhất định.

Chỉ Định

Cefazolin được chỉ định để điều trị nhiều loại nhiễm trùng khác nhau, bao gồm:

• Nhiễm trùng da và mô mềm: Như áp xe, viêm mô tế bào, vết thương nhiễm trùng.
• Nhiễm trùng đường hô hấp dưới: Như viêm phổi, viêm phế quản, đặc biệt trong trường hợp nhiễm trùng do vi khuẩn Gram dương.
• Nhiễm trùng đường tiết niệu: Như viêm bàng quang, viêm thận bể thận, nhưng hiệu quả hạn chế với các chủng vi khuẩn Gram âm sản sinh beta-lactamase.
• Nhiễm trùng huyết: Như một phần của liệu pháp điều trị kết hợp.
• Phòng ngừa nhiễm trùng sau phẫu thuật: Đặc biệt trong các trường hợp phẫu thuật nhiễm trùng cao như phẫu thuật đường tiêu hóa, sản khoa.

Lưu ý: Việc sử dụng cefazolin cần dựa trên kết quả xét nghiệm cấy vi khuẩn và định lượng độ nhạy cảm kháng sinh để đảm bảo hiệu quả điều trị.

Chống Chỉ Định

Cefazolin chống chỉ định trong các trường hợp sau:

• Quá mẫn với cefazolin hoặc bất kỳ cephalosporin nào khác: Có tiền sử phản ứng dị ứng nghiêm trọng với cephalosporin.
• Quá mẫn với penicillin: Bệnh nhân có tiền sử dị ứng với penicillin có nguy cơ cao bị dị ứng chéo với cephalosporin.

Cần thận trọng khi sử dụng cefazolin cho bệnh nhân suy thận vì thuốc được thải trừ chủ yếu qua thận.

Tác Dụng Phụ

Cefazolin nhìn chung được dung nạp tốt, tuy nhiên, một số tác dụng phụ có thể xảy ra, bao gồm:

Lưu ý: Nếu gặp bất kỳ tác dụng phụ nào, đặc biệt là phản ứng dị ứng nghiêm trọng, cần ngừng sử dụng thuốc và liên hệ ngay với bác sĩ.

Tương Tác Thuốc

Cefazolin có thể tương tác với một số thuốc khác. Cần thông báo cho bác sĩ về tất cả các loại thuốc, thực phẩm chức năng và thảo dược đang sử dụng để tránh tương tác không mong muốn. Ví dụ:

• Thuốc lợi tiểu vòng: Có thể làm tăng nguy cơ nhiễm độc thận khi sử dụng cùng cefazolin.
• Probenecid: Có thể làm giảm sự bài tiết cefazolin qua thận, dẫn đến tăng nồng độ thuốc trong máu.
• Aminoglycoside: Sự phối hợp có thể dẫn đến tác dụng hiệp đồng hoặc đối kháng tùy thuộc vào chủng vi khuẩn và nồng độ thuốc.

Liều Dùng

Liều dùng cefazolin phụ thuộc vào nhiều yếu tố, bao gồm độ tuổi, cân nặng, chức năng thận và mức độ nghiêm trọng của nhiễm trùng. Liều dùng thông thường được bác sĩ chỉ định. Tuy nhiên, thông tin tham khảo về liều dùng thường gặp:

Người lớn: 500mg - 1g tiêm tĩnh mạch hoặc bắp thịt, mỗi 6-8 giờ.

Trẻ em: Liều dùng được tính toán dựa trên cân nặng và tình trạng bệnh, cần tham khảo ý kiến bác sĩ.

Lưu ý: Đây chỉ là thông tin tham khảo. Liều dùng cụ thể cần được bác sĩ quyết định dựa trên tình trạng sức khỏe của từng bệnh nhân.

Kết Luận

Cefazolin là một kháng sinh cephalosporin thế hệ thứ nhất hiệu quả trong điều trị một số loại nhiễm trùng. Tuy nhiên, việc sử dụng cefazolin cần được thực hiện dưới sự giám sát của bác sĩ để đảm bảo an toàn và hiệu quả điều trị. Việc tuân thủ đúng chỉ định liều dùng, theo dõi tác dụng phụ và thông báo cho bác sĩ về các tương tác thuốc là rất quan trọng để đạt được kết quả điều trị tốt nhất.

Tuyên bố miễn trừ trách nhiệm: Bài viết này chỉ mang tính chất thông tin và không thay thế lời khuyên của bác sĩ. Trước khi sử dụng bất kỳ loại thuốc nào, hãy tham khảo ý kiến bác sĩ hoặc dược sĩ để được tư vấn chính xác.