Alectinib: Cơ chế tác dụng, chỉ định, tác dụng phụ và tương tác thuốc

Alectinib là một thuốc ức chế kinase mạnh mẽ, được sử dụng trong điều trị ung thư phổi không tế bào nhỏ (NSCLC) có đột biến ALK dương tính. Thuốc hoạt động bằng cách ức chế chọn lọc enzyme anaplastic lymphoma kinase (ALK), một enzyme đóng vai trò quan trọng trong sự phát triển và lan rộng của tế bào ung thư. Bài viết này sẽ cung cấp một cái nhìn tổng quan chi tiết về Alectinib, dựa trên thông tin từ Dược thư Việt Nam và các nguồn thông tin đáng tin cậy khác, bao gồm cơ chế tác dụng, chỉ định, tác dụng phụ, tương tác thuốc và các lưu ý quan trọng khi sử dụng.

Cơ chế tác dụng của Alectinib

Alectinib là một chất ức chế ALK thế hệ thứ hai, có ái lực liên kết cao và độ chọn lọc mạnh mẽ đối với ALK so với các kinase khác. Nó hoạt động bằng cách liên kết cạnh tranh với ATP tại vị trí hoạt động của enzyme ALK, ngăn cản sự phosphoryl hóa của các chất nền hạ nguồn và do đó ức chế các con đường tín hiệu tế bào quan trọng cần thiết cho sự sinh tồn và tăng trưởng của tế bào ung thư. Điều này dẫn đến sự ức chế tăng trưởng và gây chết tế bào ung thư.

So với các chất ức chế ALK thế hệ đầu tiên như crizotinib, Alectinib cho thấy khả năng vượt trội trong việc ức chế các đột biến ALK kháng thuốc thường gặp, giúp duy trì hiệu quả điều trị lâu hơn. Điều này là do cấu trúc hóa học đặc biệt của Alectinib cho phép nó liên kết chặt chẽ hơn với ALK và vượt qua được sự đề kháng do đột biến.

Chỉ định của Alectinib

Alectinib được chỉ định trong điều trị một số trường hợp ung thư phổi không tế bào nhỏ (NSCLC) có đột biến ALK dương tính, cụ thể:

• Điều trị bệnh nhân NSCLC giai đoạn tiến triển ALK dương tính đã được điều trị bằng crizotinib: Alectinib được chứng minh là lựa chọn điều trị tuyến hai hiệu quả cho những bệnh nhân này, với khả năng kiểm soát bệnh tốt hơn và kéo dài thời gian sống không bệnh so với các phương pháp điều trị khác.
• Điều trị bệnh nhân NSCLC ALK dương tính chưa được điều trị trước đây: Trong một số trường hợp, Alectinib có thể được sử dụng làm thuốc điều trị tuyến đầu cho bệnh nhân NSCLC ALK dương tính, đặc biệt là ở những bệnh nhân có bệnh não di căn.
• Điều trị bệnh nhân NSCLC ALK dương tính với đột biến kháng thuốc: Alectinib có thể hiệu quả trong việc điều trị một số đột biến ALK kháng thuốc, như G1202R, L1198F, C1156Y. Tuy nhiên, hiệu quả điều trị phụ thuộc vào loại đột biến cụ thể.

Tác dụng phụ của Alectinib

Giống như hầu hết các loại thuốc điều trị ung thư, Alectinib cũng có thể gây ra một số tác dụng phụ, tuy nhiên mức độ nghiêm trọng và tần suất xuất hiện khác nhau tùy thuộc vào từng bệnh nhân. Một số tác dụng phụ thường gặp bao gồm:

Tác dụng phụ nghiêm trọng mặc dù ít gặp hơn, nhưng cần được theo dõi cẩn thận, bao gồm: tổn thương gan, suy tim, viêm phổi kẽ, và các vấn đề về mắt. Bệnh nhân cần báo cáo ngay cho bác sĩ nếu gặp bất kỳ tác dụng phụ nào đáng lo ngại.

Tương tác thuốc của Alectinib

Alectinib có thể tương tác với một số loại thuốc khác, làm thay đổi nồng độ thuốc trong máu và ảnh hưởng đến hiệu quả điều trị hoặc tăng nguy cơ tác dụng phụ. Vì vậy, việc thông báo cho bác sĩ về tất cả các loại thuốc đang sử dụng (bao gồm cả thuốc kê đơn, thuốc không kê đơn, thảo dược…) là rất quan trọng. Một số tương tác thuốc đáng chú ý bao gồm:

• Thuốc ức chế CYP3A4 mạnh: Có thể làm tăng nồng độ Alectinib trong máu, tăng nguy cơ tác dụng phụ.
• Thuốc cảm ứng CYP3A4 mạnh: Có thể làm giảm nồng độ Alectinib trong máu, làm giảm hiệu quả điều trị.
• Thuốc ức chế P-gp: Có thể làm tăng nồng độ Alectinib trong máu.

Lưu ý khi sử dụng Alectinib

Trước khi bắt đầu điều trị bằng Alectinib, bệnh nhân cần được đánh giá kỹ lưỡng về tình trạng sức khỏe tổng thể, chức năng gan và thận. Trong quá trình điều trị, cần theo dõi sát sao các tác dụng phụ và điều chỉnh liều lượng nếu cần thiết. Bệnh nhân cũng cần tuân thủ chặt chẽ chỉ dẫn của bác sĩ về chế độ ăn uống, nghỉ ngơi và các hoạt động hàng ngày.

Phụ nữ có thai hoặc cho con bú không nên sử dụng Alectinib trừ khi có chỉ định tuyệt đối của bác sĩ. Khả năng lái xe và vận hành máy móc có thể bị ảnh hưởng do tác dụng phụ của thuốc như buồn ngủ và chóng mặt. Bệnh nhân cần thận trọng khi thực hiện các hoạt động này.

Kết luận: Alectinib là một loại thuốc quan trọng trong điều trị ung thư phổi không tế bào nhỏ ALK dương tính. Tuy nhiên, việc sử dụng thuốc cần được thực hiện dưới sự giám sát chặt chẽ của bác sĩ chuyên khoa để tối đa hóa hiệu quả điều trị và giảm thiểu các rủi ro.

Lưu ý: Thông tin trong bài viết này chỉ mang tính chất tham khảo và không thay thế lời khuyên của bác sĩ. Hãy tham khảo ý kiến bác sĩ hoặc chuyên gia y tế để được tư vấn và điều trị phù hợp.