Streptomycin - Thông tin về Streptomycin

Streptomycin: Kháng sinh Aminoglycoside quan trọng

Streptomycin, một thành viên của nhóm kháng sinh aminoglycoside, đánh dấu một bước ngoặt quan trọng trong lịch sử y học khi trở thành loại kháng sinh đầu tiên hiệu quả chống lại bệnh lao (TB). Khám phá này, được trao giải Nobel Y học năm 1952, đã cứu sống hàng triệu người trên toàn thế giới. Tuy nhiên, với sự trôi chảy của thời gian, việc sử dụng rộng rãi đã dẫn đến sự xuất hiện của các chủng vi khuẩn kháng thuốc, đòi hỏi sự hiểu biết sâu sắc về cơ chế tác dụng, chỉ định, tác dụng phụ và các lưu ý khi sử dụng streptomycin.

Cơ chế tác dụng:

Streptomycin hoạt động bằng cách ức chế quá trình tổng hợp protein ở vi khuẩn. Cụ thể, nó liên kết với tiểu đơn vị 30S của ribosome vi khuẩn, gây ra sự đọc sai mã di truyền (misreading) mRNA. Điều này dẫn đến sự tổng hợp các protein bị lỗi, làm gián đoạn chức năng của vi khuẩn và cuối cùng dẫn đến cái chết của chúng. Khả năng liên kết này phụ thuộc vào sự hiện diện của các nhóm amin và hydroxyl đặc hiệu trên cấu trúc phân tử của streptomycin. Sự khác biệt trong cấu trúc ribosome giữa vi khuẩn và tế bào người giải thích tại sao streptomycin có độc tính chọn lọc đối với vi khuẩn.

Phổ tác dụng:

Streptomycin có phổ tác dụng chủ yếu nhắm vào vi khuẩn Gram âm, bao gồm:

• Mycobacterium tuberculosis (vi khuẩn lao)
• Escherichia coli
• Klebsiella pneumoniae
• Proteus mirabilis
• Salmonella spp.
• Shigella spp.
• Haemophilus influenzae
• Một số vi khuẩn Gram dương, nhưng tác dụng yếu hơn.

Tuy nhiên, cần lưu ý rằng sự kháng thuốc đối với streptomycin ngày càng gia tăng, làm giảm hiệu quả của thuốc trong điều trị một số nhiễm trùng.

Chỉ định:

Streptomycin hiện nay hiếm khi được sử dụng đơn độc do sự gia tăng kháng thuốc. Nó thường được sử dụng kết hợp với các kháng sinh khác trong điều trị một số bệnh nhiễm trùng cụ thể, bao gồm:

• Bệnh lao (TB): Streptomycin là một phần của phác đồ đa thuốc điều trị TB, đặc biệt là trong trường hợp bệnh lao kháng đa thuốc.
• Nhiễm trùng đường tiết niệu do vi khuẩn Gram âm: Trong một số trường hợp, streptomycin có thể được sử dụng kết hợp với các kháng sinh khác để điều trị nhiễm trùng đường tiết niệu nặng do vi khuẩn Gram âm.
• Nhiễm trùng huyết: Trong trường hợp nhiễm trùng huyết nặng do vi khuẩn nhạy cảm, streptomycin có thể được sử dụng như một phần của phác đồ điều trị phối hợp.
• Một số bệnh nhiễm trùng khác: Trong một số trường hợp hiếm hoi, streptomycin có thể được sử dụng để điều trị các bệnh nhiễm trùng khác do vi khuẩn nhạy cảm gây ra, nhưng điều này cần sự chỉ định của bác sĩ chuyên khoa.

Lưu ý quan trọng: Việc sử dụng streptomycin cần được chỉ định bởi bác sĩ có chuyên môn và dựa trên kết quả xét nghiệm kháng sinh đồ để đảm bảo hiệu quả điều trị và giảm thiểu nguy cơ kháng thuốc.

Tác dụng phụ:

Streptomycin, giống như các aminoglycoside khác, có thể gây ra một số tác dụng phụ, bao gồm:

Cần theo dõi sát sao các dấu hiệu và triệu chứng của tác dụng phụ, đặc biệt là những ảnh hưởng đến thính giác và thận. Ngừng sử dụng thuốc và báo ngay cho bác sĩ nếu xuất hiện bất kỳ dấu hiệu bất thường nào.

Tương tác thuốc:

Streptomycin có thể tương tác với một số thuốc khác, bao gồm:

• Thuốc lợi tiểu nhóm loop: Tăng nguy cơ tổn thương thận.
• Thuốc ức chế thần kinh cơ: Tăng tác dụng gây liệt cơ.
• Cephalosporin: Có thể làm giảm hiệu quả của streptomycin.

Bác sĩ cần được thông báo đầy đủ về tất cả các loại thuốc, thực phẩm chức năng và thảo dược mà bệnh nhân đang sử dụng để tránh tương tác thuốc nguy hiểm.

Chống chỉ định:

Streptomycin chống chỉ định ở những bệnh nhân:

• Quá mẫn cảm với streptomycin hoặc các aminoglycoside khác.
• Suy thận nặng.
• Bệnh thần kinh ngoại biên.
• Phụ nữ có thai và cho con bú (trừ trường hợp được chỉ định tuyệt đối).

Kết luận:

Streptomycin, mặc dù đã được sử dụng trong nhiều thập kỷ, vẫn là một kháng sinh quan trọng trong điều trị một số bệnh nhiễm trùng do vi khuẩn. Tuy nhiên, việc sử dụng thuốc cần được thực hiện một cách thận trọng, tuân thủ đúng chỉ định của bác sĩ, và theo dõi sát sao các tác dụng phụ. Sự gia tăng kháng thuốc đòi hỏi sự sử dụng thuốc hợp lý và việc kết hợp streptomycin với các kháng sinh khác trong phác đồ điều trị để tối đa hóa hiệu quả và giảm thiểu nguy cơ kháng thuốc.

Thông tin này chỉ mang tính chất tham khảo và không thay thế lời khuyên của bác sĩ. Luôn tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi sử dụng bất kỳ loại thuốc nào.