Oxacillin Natri: Kháng sinh Beta-lactam phổ hẹp

Oxacillin natri là một kháng sinh bán tổng hợp thuộc nhóm penicillin, cụ thể là penicillinase-resistant penicillin. Thuốc có tác dụng diệt khuẩn bằng cách ức chế tổng hợp thành tế bào vi khuẩn. Khác với các penicillin khác, oxacillin natri có khả năng kháng lại tác dụng của nhiều enzyme penicillinase (beta-lactamase) do vi khuẩn tiết ra, giúp thuốc duy trì hiệu quả trước một số chủng vi khuẩn Gram dương đã kháng penicillin thông thường. Tuy nhiên, phạm vi tác dụng của oxacillin natri vẫn khá hẹp, chủ yếu nhắm vào các vi khuẩn Gram dương.

Cơ chế tác dụng

Giống như các penicillin khác, oxacillin natri hoạt động bằng cách ức chế các enzyme transpeptidase, những enzyme thiết yếu cho quá trình tổng hợp peptidoglycan – thành phần cấu tạo nên thành tế bào vi khuẩn Gram dương. Bằng cách liên kết với vị trí hoạt động của transpeptidase, oxacillin natri ngăn chặn sự liên kết chéo giữa các chuỗi peptidoglycan, dẫn đến sự suy yếu và phá vỡ cấu trúc thành tế bào. Việc này làm cho tế bào vi khuẩn bị mất hình dạng, dẫn đến hiện tượng rò rỉ nội dung tế bào và cuối cùng là chết.

Khả năng kháng penicillinase của oxacillin natri đến từ cấu trúc hóa học đặc biệt của nó. Nhóm 2,6-Dimethoxybenzoyl trong cấu trúc oxacillin cản trở sự tiếp cận của enzyme penicillinase đến vòng beta-lactam, bảo vệ vòng này khỏi sự thủy phân và duy trì hoạt tính kháng khuẩn.

Phổ kháng khuẩn

Oxacillin natri có phổ kháng khuẩn tương đối hẹp, chủ yếu tác động lên vi khuẩn Gram dương. Thuốc có hiệu quả đối với các chủng:

• Staphylococcus aureus (bao gồm cả một số chủng sản xuất penicillinase): Tuy nhiên, sự xuất hiện ngày càng nhiều chủng S. aureus kháng methicillin (MRSA) làm giảm hiệu quả của oxacillin natri đáng kể. Việc sử dụng thuốc cần được hướng dẫn bởi kết quả kháng sinh đồ.
• Streptococcus pyogenes (nhóm A)
• Streptococcus pneumoniae (một số chủng): Hiệu quả với S. pneumoniae đang giảm dần do sự gia tăng tình trạng kháng thuốc.
• Một số chủng Enterococcus (nhạy cảm): Hiệu quả thấp hơn so với các vi khuẩn Gram dương khác.

Oxacillin natri KHÔNG có tác dụng trên vi khuẩn Gram âm và hầu hết các vi khuẩn kỵ khí.

Chỉ định

Oxacillin natri được chỉ định để điều trị các nhiễm trùng do các vi khuẩn nhạy cảm gây ra, bao gồm:

• Nhiễm trùng da và mô mềm do Staphylococcus aureus nhạy cảm gây ra (nhưng không phải MRSA).
• Viêm phổi do Streptococcus pneumoniae nhạy cảm gây ra (nên xem xét kháng sinh đồ).
• Nhiễm trùng huyết do Staphylococcus aureus nhạy cảm gây ra (cần kết hợp với các biện pháp điều trị hỗ trợ).
• Một số nhiễm trùng xương khớp do vi khuẩn Gram dương nhạy cảm gây ra (thường cần kết hợp với các thuốc khác).

Lưu ý: Việc sử dụng oxacillin natri cần dựa trên kết quả kháng sinh đồ để đảm bảo hiệu quả điều trị và tránh tình trạng kháng thuốc.

Chống chỉ định

Oxacillin natri chống chỉ định trong các trường hợp:

• Quá mẫn với oxacillin, penicillin hoặc bất kỳ cephalosporin nào khác.
• Tiền sử sốc phản vệ hoặc phản ứng dị ứng nghiêm trọng với penicillin.

Tác dụng phụ

Tác dụng phụ của oxacillin natri có thể bao gồm:

Lưu ý: Nếu xuất hiện bất kỳ dấu hiệu dị ứng nào (như khó thở, sưng mặt, môi, lưỡi), cần ngay lập tức ngừng sử dụng thuốc và tìm kiếm sự chăm sóc y tế khẩn cấp.

Tương tác thuốc

Oxacillin natri có thể tương tác với một số thuốc khác, ví dụ như:

• Thuốc chống đông máu: Oxacillin có thể làm tăng tác dụng của thuốc chống đông máu, tăng nguy cơ chảy máu.
• Probenecid: Probenecid có thể làm tăng nồng độ oxacillin trong huyết tương bằng cách ức chế bài tiết thận.

Cần thông báo cho bác sĩ về tất cả các loại thuốc, thực phẩm chức năng và thảo dược đang sử dụng để tránh tương tác thuốc không mong muốn.

Liều lượng và cách dùng

Liều lượng và cách dùng oxacillin natri phụ thuộc vào tuổi tác, tình trạng bệnh và mức độ nghiêm trọng của nhiễm trùng. Liều lượng cần được bác sĩ chỉ định cụ thể. Thuốc thường được dùng đường tiêm tĩnh mạch hoặc tiêm bắp.

Lưu ý

Thông tin trên đây chỉ mang tính chất tham khảo và không thay thế lời khuyên của bác sĩ. Việc sử dụng oxacillin natri cần được chỉ định bởi bác sĩ chuyên khoa. Tự ý sử dụng thuốc hoặc thay đổi liều lượng có thể gây nguy hiểm cho sức khỏe.

Trước khi sử dụng oxacillin natri, bệnh nhân cần thông báo cho bác sĩ về tiền sử dị ứng, các bệnh lý đang mắc phải, và các loại thuốc đang sử dụng. Bệnh nhân cũng cần tuân thủ đúng chỉ dẫn của bác sĩ về liều lượng, thời gian điều trị và các biện pháp phòng ngừa khác.