Cefalexin: Khái niệm, Cơ chế tác dụng, Chỉ định, Chống chỉ định và Tác dụng phụ

Cefalexin là một kháng sinh thuộc nhóm cephalosporin thế hệ thứ nhất, được sử dụng rộng rãi trong điều trị các nhiễm trùng do vi khuẩn nhạy cảm gây ra. Bài viết này sẽ trình bày chi tiết về cefalexin, dựa trên các nguồn thông tin đáng tin cậy, bao gồm Dược thư Việt Nam và các tài liệu nghiên cứu y khoa.

1. Khái niệm Cefalexin

Cefalexin là một kháng sinh bán tổng hợp thuộc nhóm cephalosporin thế hệ thứ nhất. Nó có tác dụng diệt khuẩn bằng cách ức chế tổng hợp thành tế bào vi khuẩn. Cefalexin được hấp thu tốt qua đường tiêu hóa, có nồng độ tốt trong huyết tương và các mô, và được bài tiết chủ yếu qua thận.

2. Cơ chế tác dụng

Cơ chế tác dụng chính của cefalexin là ức chế sự tổng hợp peptidoglycan, một thành phần cấu trúc quan trọng của thành tế bào vi khuẩn. Peptidoglycan là một cấu trúc mạng lưới phức tạp, đảm bảo cho hình dạng và độ bền vững của tế bào vi khuẩn. Bằng cách liên kết với các protein liên kết penicillin (PBPs) trên thành tế bào vi khuẩn, cefalexin ức chế các enzyme transpeptidase chịu trách nhiệm cho việc liên kết các chuỗi peptidoglycan. Điều này dẫn đến sự suy yếu và phá vỡ cấu trúc thành tế bào, cuối cùng gây ra sự chết của vi khuẩn.

Cefalexin có phổ tác dụng chủ yếu chống lại các vi khuẩn Gram dương, bao gồm Staphylococcus aureus (các chủng nhạy cảm với methicillin), Streptococcus pyogenes, Streptococcus pneumoniae và một số vi khuẩn Gram âm như Escherichia coli, Proteus mirabilis, và Haemophilus influenzae (các chủng nhạy cảm).

3. Chỉ định

Cefalexin được chỉ định trong điều trị các nhiễm trùng do vi khuẩn nhạy cảm gây ra, bao gồm:

• Nhiễm trùng đường hô hấp trên: Viêm amidan, viêm họng, viêm xoang, viêm tai giữa.
• Nhiễm trùng da và mô mềm: Áp xe, nhọt, viêm mô tế bào.
• Nhiễm trùng đường tiết niệu không biến chứng.
• Nhiễm trùng xương khớp.
• Phòng ngừa nhiễm trùng sau phẫu thuật.

Lưu ý: Việc sử dụng cefalexin cần dựa trên kết quả xét nghiệm kháng sinh đồ để đảm bảo hiệu quả điều trị. Chỉ sử dụng cefalexin khi có chỉ định của bác sĩ.

4. Chống chỉ định

Cefalexin chống chỉ định trong các trường hợp sau:

• Quá mẫn cảm với cefalexin hoặc bất kỳ cephalosporin nào khác.
• Tiền sử phản ứng quá mẫn nghiêm trọng (ví dụ: phản vệ) với penicillin.
• Suy gan nặng.
• Suy thận nặng (cần điều chỉnh liều).

5. Tác dụng phụ

Tác dụng phụ của cefalexin thường nhẹ và thoáng qua, bao gồm:

Tác dụng phụ nghiêm trọng, mặc dù hiếm gặp, có thể bao gồm phản ứng quá mẫn nghiêm trọng (phản vệ), viêm đại tràng giả mạc và bệnh vàng da tắc mật. Nếu xuất hiện bất kỳ tác dụng phụ nghiêm trọng nào, cần ngừng sử dụng thuốc và liên hệ ngay với bác sĩ.

6. Tương tác thuốc

Cefalexin có thể tương tác với một số thuốc khác, bao gồm:

• Thuốc lợi tiểu vòng: Có thể làm tăng nguy cơ độc tính thận.
• Thuốc chống đông máu: Có thể làm tăng tác dụng chống đông.
• Probenecid: Có thể làm giảm bài tiết cefalexin qua thận, dẫn đến tăng nồng độ thuốc trong máu.

Cần thông báo cho bác sĩ về tất cả các loại thuốc, thực phẩm chức năng và thảo dược mà bạn đang sử dụng để tránh tương tác thuốc không mong muốn.

7. Liều dùng và cách dùng

Liều dùng và cách dùng cefalexin phụ thuộc vào loại nhiễm trùng, độ tuổi và tình trạng sức khỏe của bệnh nhân. Liều dùng cần được bác sĩ chỉ định cụ thể. Thông thường, cefalexin được dùng đường uống, với liều lượng và tần suất khác nhau tùy thuộc vào chỉ định.

8. Lưu ý khi sử dụng

Quan trọng: Thông tin trên chỉ mang tính chất tham khảo và không thay thế lời khuyên của bác sĩ. Trước khi sử dụng cefalexin hoặc bất kỳ loại thuốc nào khác, hãy tham khảo ý kiến bác sĩ hoặc dược sĩ để được tư vấn về liều lượng, cách dùng và các tác dụng phụ có thể xảy ra. Không tự ý sử dụng thuốc hoặc ngừng sử dụng thuốc mà không có sự cho phép của bác sĩ.

Việc sử dụng kháng sinh không đúng cách có thể dẫn đến tình trạng kháng thuốc, làm giảm hiệu quả điều trị trong tương lai. Vì vậy, hãy tuân thủ đúng chỉ định của bác sĩ và hoàn thành liệu trình điều trị.

Tuyên bố miễn trừ trách nhiệm: Bài viết này chỉ nhằm mục đích cung cấp thông tin chung về cefalexin và không phải là lời khuyên y tế. Hãy tham khảo ý kiến chuyên gia y tế để được tư vấn và điều trị phù hợp.