Capivasertib: Cơ chế tác dụng, chỉ định và tác dụng phụ

Capivasertib là một chất ức chế kinase thế hệ mới, được sử dụng trong điều trị ung thư. Thuốc hoạt động bằng cách ức chế hoạt động của enzyme AKT, một protein đóng vai trò quan trọng trong sự phát triển và tăng sinh của tế bào ung thư. Dược thư Việt Nam và các nguồn tài liệu y khoa khác đã ghi nhận vai trò quan trọng của Capivasertib trong điều trị một số loại ung thư nhất định, tuy nhiên, việc sử dụng thuốc cần được thực hiện dưới sự giám sát chặt chẽ của bác sĩ.

Cơ chế tác dụng của Capivasertib

AKT là một enzyme thuộc họ serine/threonine kinase, tham gia vào nhiều con đường tín hiệu tế bào quan trọng, bao gồm sự tăng trưởng, sinh tồn và di căn của tế bào. Sự hoạt hóa bất thường của AKT thường gặp trong nhiều loại ung thư, dẫn đến tăng sinh tế bào không kiểm soát và sự phát triển của khối u. Capivasertib hoạt động như một chất ức chế cạnh tranh của AKT, liên kết với vị trí hoạt động của enzyme và ngăn chặn khả năng phosphoryl hóa các chất nền hạ nguồn của nó. Điều này dẫn đến việc ức chế các con đường tín hiệu hạ nguồn của AKT, làm giảm sự tăng sinh, sinh tồn và di căn của tế bào ung thư.

Cụ thể, Capivasertib ức chế cả AKT1, AKT2 và AKT3, ba đồng phân của enzyme AKT. Sự ức chế đa mục tiêu này giúp tăng hiệu quả điều trị và làm giảm khả năng kháng thuốc so với các chất ức chế AKT thế hệ cũ chỉ nhắm mục tiêu vào một đồng phân AKT cụ thể.

Chỉ định của Capivasertib

Capivasertib được chỉ định trong điều trị ung thư dựa trên kết quả xét nghiệm sinh học phân tử xác định đột biến gen liên quan đến sự hoạt hóa AKT. Hiện nay, Capivasertib được sử dụng chủ yếu trong các trường hợp:

• Ung thư vú di căn: Đặc biệt là đối với bệnh nhân có ung thư vú dương tính với thụ thể hormone (HR+), HER2- âm tính, đã tiến triển sau khi điều trị nội tiết tố.
• Ung thư phổi không tế bào nhỏ (NSCLC): Trong một số trường hợp NSCLC di căn, Capivasertib có thể được sử dụng kết hợp với các liệu pháp khác.
• Các loại ung thư khác: Nghiên cứu đang được tiến hành để đánh giá hiệu quả của Capivasertib trong các loại ung thư khác có sự hoạt hóa bất thường của AKT.

Lưu ý quan trọng: Việc sử dụng Capivasertib cần dựa trên kết quả xét nghiệm sinh học phân tử xác định đột biến gen liên quan đến sự hoạt hóa AKT. Bác sĩ sẽ đánh giá tình trạng sức khỏe của bệnh nhân và cân nhắc các yếu tố khác trước khi quyết định kê đơn Capivasertib.

Tác dụng phụ của Capivasertib

Giống như nhiều loại thuốc điều trị ung thư khác, Capivasertib có thể gây ra một số tác dụng phụ. Tần suất và mức độ nghiêm trọng của các tác dụng phụ này có thể khác nhau tùy thuộc vào từng cá nhân.

Một số tác dụng phụ thường gặp bao gồm:

• Buồn nôn và nôn: Đây là những tác dụng phụ khá phổ biến, có thể được kiểm soát bằng thuốc chống buồn nôn.
• Mệt mỏi: Mệt mỏi là một tác dụng phụ thường gặp của nhiều loại thuốc điều trị ung thư.
• Tiêu chảy: Tiêu chảy có thể xảy ra và cần được theo dõi để tránh mất nước.
• Rối loạn chức năng gan: Cần theo dõi chức năng gan định kỳ khi sử dụng Capivasertib.
• Giảm bạch cầu: Giảm số lượng tế bào máu trắng có thể làm tăng nguy cơ nhiễm trùng.
• Phát ban da: Phát ban da có thể xuất hiện và cần được báo cáo cho bác sĩ.

Ngoài ra, Capivasertib cũng có thể gây ra một số tác dụng phụ nghiêm trọng hơn, mặc dù ít gặp hơn, bao gồm:

• Rối loạn nhịp tim: Cần theo dõi điện tâm đồ (ECG) để phát hiện sớm các bất thường về nhịp tim.
• Suy tim: Cần theo dõi chức năng tim để phát hiện sớm suy tim.
• Viêm tụy: Đây là một tác dụng phụ nghiêm trọng và cần được điều trị ngay lập tức.

Bệnh nhân cần báo cáo ngay cho bác sĩ nếu xuất hiện bất kỳ tác dụng phụ nào, đặc biệt là các tác dụng phụ nghiêm trọng.

Tương tác thuốc

Capivasertib có thể tương tác với một số thuốc khác. Bệnh nhân cần thông báo cho bác sĩ về tất cả các loại thuốc, thực phẩm chức năng và thảo dược đang sử dụng để tránh tương tác thuốc không mong muốn. Một số loại thuốc có thể làm tăng hoặc giảm hiệu quả của Capivasertib hoặc làm tăng nguy cơ tác dụng phụ.

Theo dõi và quản lý

Trong quá trình điều trị bằng Capivasertib, bệnh nhân cần được theo dõi chặt chẽ bởi bác sĩ để đánh giá hiệu quả điều trị và phát hiện sớm các tác dụng phụ. Việc theo dõi bao gồm xét nghiệm máu định kỳ để đánh giá chức năng gan, thận và tế bào máu, cũng như theo dõi các dấu hiệu và triệu chứng lâm sàng.

Kết luận

Capivasertib là một loại thuốc quan trọng trong điều trị ung thư, đặc biệt là đối với các bệnh nhân có đột biến gen liên quan đến sự hoạt hóa AKT. Tuy nhiên, việc sử dụng thuốc cần được thực hiện dưới sự giám sát chặt chẽ của bác sĩ để đảm bảo an toàn và hiệu quả điều trị. Bệnh nhân cần được thông báo đầy đủ về các lợi ích và rủi ro của thuốc trước khi bắt đầu điều trị.

Tuyên bố từ chối trách nhiệm: Thông tin trong bài viết này chỉ mang tính chất tham khảo và không thay thế cho lời khuyên của bác sĩ. Trước khi sử dụng bất kỳ loại thuốc nào, bệnh nhân cần tham khảo ý kiến của bác sĩ hoặc chuyên gia y tế.