Enterococcus faecium: Khía cạnh vi sinh vật học, lâm sàng và điều trị

Enterococcus faecium là một loại vi khuẩn Gram dương, không tạo bào tử, thuộc nhóm vi khuẩn Enterococcus. Ban đầu được coi là vi khuẩn đường ruột không gây bệnh, E. faecium ngày càng được công nhận là một tác nhân gây bệnh cơ hội quan trọng, đặc biệt trong bối cảnh chăm sóc sức khỏe. Sự gia tăng tỷ lệ nhiễm trùng do E. faecium, cùng với khả năng kháng thuốc ngày càng cao, đã đặt ra những thách thức lớn cho việc điều trị và kiểm soát nhiễm trùng.

Đặc điểm vi sinh vật học

E. faecium là vi khuẩn hình cầu, thường xuất hiện thành từng cặp hoặc chuỗi ngắn. Chúng là vi khuẩn kỵ khí tùy tiện, có khả năng phát triển trong môi trường có hoặc không có oxy. Khả năng sinh tồn trong môi trường khắc nghiệt, bao gồm cả môi trường có nồng độ muối cao và nhiệt độ cao, góp phần vào sự bền bỉ và lây lan của chúng trong môi trường bệnh viện.

Một trong những đặc điểm quan trọng nhất của E. faecium là khả năng kháng thuốc. Chúng có thể kháng nhiều loại kháng sinh, bao gồm penicillin, cephalosporin, aminoglycoside và vancomycin. Sự kháng thuốc này chủ yếu do sự hiện diện của các gen kháng thuốc nằm trên plasmid hoặc nhiễm sắc thể vi khuẩn. Điều này gây khó khăn đáng kể trong việc lựa chọn phác đồ điều trị hiệu quả.

Khả năng hình thành sinh khối (biofilm) cũng đóng góp vào tính kháng thuốc của E. faecium. Biofilm là một lớp màng sinh học bảo vệ vi khuẩn khỏi tác động của kháng sinh và hệ thống miễn dịch của vật chủ.

Lâm sàng

E. faecium có thể gây ra nhiều loại nhiễm trùng khác nhau, cả trong cộng đồng và bệnh viện. Trong cộng đồng, chúng thường gây ra nhiễm trùng đường tiết niệu, nhiễm trùng vết thương và nhiễm trùng huyết. Tuy nhiên, E. faecium là một tác nhân gây bệnh cơ hội quan trọng trong môi trường bệnh viện, đặc biệt ở những bệnh nhân suy giảm miễn dịch hoặc đang điều trị bằng kháng sinh phổ rộng.

Trong bệnh viện, E. faecium thường gây ra các nhiễm trùng nghiêm trọng, bao gồm:

• Nhiễm trùng huyết: Đây là một tình trạng nhiễm trùng toàn thân nghiêm trọng, có thể đe dọa tính mạng.
• Nhiễm trùng nội tâm mạc: Nhiễm trùng ở màng trong của tim, thường gây ra các biến chứng nghiêm trọng.
• Nhiễm trùng đường tiết niệu: Nhiễm trùng ở bàng quang, niệu quản hoặc thận.
• Nhiễm trùng vết thương: Nhiễm trùng ở vết thương sau phẫu thuật hoặc vết thương do chấn thương.
• Viêm phúc mạc: Nhiễm trùng ở màng bụng.

Yếu tố nguy cơ mắc nhiễm trùng do E. faecium bao gồm:

• Suy giảm miễn dịch: Do bệnh lý hoặc do điều trị.
• Sử dụng kháng sinh phổ rộng: Làm mất cân bằng hệ vi sinh đường ruột và tạo điều kiện cho E. faecium phát triển.
• Phẫu thuật: Đặc biệt là phẫu thuật đường tiêu hóa.
• Sử dụng thiết bị y tế: Như catheter tĩnh mạch trung tâm hoặc sonde tiểu.
• Lưu trú dài ngày tại bệnh viện: Tăng thời gian tiếp xúc với vi khuẩn.

Điều trị

Việc điều trị nhiễm trùng do E. faecium là một thách thức lớn do khả năng kháng thuốc cao của vi khuẩn này. Trước khi bắt đầu điều trị, cần tiến hành xét nghiệm kháng sinh đồ để xác định loại kháng sinh nào có hiệu quả nhất. Tuy nhiên, không có nhiều lựa chọn điều trị hiệu quả, và việc lựa chọn kháng sinh phụ thuộc vào loại nhiễm trùng, vị trí nhiễm trùng và mức độ kháng thuốc của E. faecium.

Các kháng sinh thường được sử dụng để điều trị nhiễm trùng do E. faecium bao gồm:

Lưu ý: Thông tin trong bảng chỉ mang tính chất tham khảo và không nên được sử dụng để tự điều trị. Việc lựa chọn và sử dụng kháng sinh cần được thực hiện dưới sự hướng dẫn của bác sĩ chuyên khoa.

Phòng ngừa

Việc phòng ngừa nhiễm trùng do E. faecium là rất quan trọng, đặc biệt trong môi trường bệnh viện. Các biện pháp phòng ngừa bao gồm:

• Vệ sinh tay đúng cách: Rửa tay thường xuyên bằng xà phòng và nước hoặc dung dịch sát khuẩn tay.
• Kiểm soát nhiễm khuẩn: Thực hiện các biện pháp kiểm soát nhiễm khuẩn trong bệnh viện, bao gồm vệ sinh, khử trùng và tiệt trùng thiết bị y tế.
• Sử dụng kháng sinh một cách thận trọng: Chỉ sử dụng kháng sinh khi cần thiết và tuân thủ đúng hướng dẫn của bác sĩ.
• Khống chế lây nhiễm: Cách ly bệnh nhân nhiễm E. faecium để ngăn ngừa lây lan.
• Giám sát nhiễm trùng: Thường xuyên giám sát tỷ lệ nhiễm trùng do E. faecium trong bệnh viện.

Sự gia tăng của các chủng E. faecium kháng thuốc là một vấn đề sức khỏe cộng đồng đáng quan tâm. Việc hiểu rõ về đặc điểm vi sinh vật học, lâm sàng và phương pháp điều trị của E. faecium là rất cần thiết để có thể phòng ngừa và điều trị hiệu quả các nhiễm trùng do vi khuẩn này gây ra. Sự hợp tác giữa các chuyên gia y tế, các nhà khoa học và các cơ sở y tế là rất quan trọng để kiểm soát sự lây lan của E. faecium kháng thuốc.