Disulfiram - Thông tin về Disulfiram

Disulfiram: Cơ chế tác dụng, chỉ định, chống chỉ định và tác dụng phụ

Disulfiram là một thuốc được sử dụng trong điều trị nghiện rượu. Thuốc hoạt động bằng cách ức chế men aldehyde dehydrogenase (ALDH), một enzym quan trọng trong quá trình chuyển hóa rượu. Điều này dẫn đến sự tích tụ acetaldehyde trong cơ thể, gây ra các triệu chứng khó chịu khi người bệnh uống rượu, từ đó giúp họ tránh uống rượu.

Dược thư Việt Nam và các tài liệu y khoa khác cung cấp thông tin chi tiết về thuốc này, bao gồm cơ chế tác dụng, chỉ định, chống chỉ định, tác dụng phụ, tương tác thuốc và liều lượng. Bài viết này sẽ tổng hợp thông tin đó một cách dễ hiểu và toàn diện.

Cơ chế tác dụng

Cơ chế chính của disulfiram là ức chế cạnh tranh không thuận nghịch với ALDH. ALDH là enzym xúc tác bước thứ hai trong quá trình chuyển hóa ethanol thành axit axetic. Khi ALDH bị ức chế, acetaldehyde, một chất trung gian độc hại, tích tụ trong máu. Sự tích tụ acetaldehyde gây ra các phản ứng khó chịu như buồn nôn, nôn, nhức đầu, đánh trống ngực, đỏ mặt, khó thở và thậm chí là tụt huyết áp. Những phản ứng này tạo ra một phản ứng "aversive" (khiến người bệnh khó chịu) khi uống rượu, giúp ngăn ngừa việc tái nghiện.

Cơ chế tác dụng cụ thể của disulfiram vẫn chưa được hiểu hoàn toàn. Một số nghiên cứu cho rằng ngoài ức chế ALDH, disulfiram cũng có thể tác động lên các enzym khác liên quan đến chuyển hóa ethanol hoặc có thể có tác dụng trên hệ thần kinh trung ương, góp phần vào hiệu quả điều trị.

Chỉ định

Disulfiram được chỉ định trong điều trị nghiện rượu mạn tính ở những bệnh nhân đã sẵn sàng và cam kết cai rượu. Thuốc được sử dụng như một biện pháp hỗ trợ, không phải là phương pháp điều trị duy nhất. Việc điều trị cần được kết hợp với các biện pháp tâm lý xã hội khác như tư vấn, trị liệu nhóm và hỗ trợ gia đình để đạt hiệu quả tối ưu.

Chỉ định cụ thể:

• Điều trị nghiện rượu mạn tính ở những người đã ngừng uống rượu và cam kết cai rượu.
• Là một phần của chương trình điều trị đa mô thức, bao gồm cả liệu pháp tâm lý và hỗ trợ xã hội.

Chống chỉ định

Disulfiram có một số chống chỉ định quan trọng cần được lưu ý trước khi sử dụng:

• Bệnh tim mạch nặng: Bao gồm bệnh cơ tim, suy tim sung huyết, loạn nhịp tim.
• Bệnh gan nặng: Disulfiram có thể gây độc tính gan, vì vậy không nên sử dụng ở những bệnh nhân bị bệnh gan nặng.
• Bệnh thận nặng: Chức năng thận suy giảm có thể ảnh hưởng đến thải trừ thuốc, tăng nguy cơ tác dụng phụ.
• Bệnh thần kinh trung ương: Bao gồm động kinh, rối loạn tâm thần.
• Mẫn cảm với disulfiram hoặc các thành phần khác của thuốc.
• Phụ nữ có thai và cho con bú: An toàn của disulfiram đối với thai nhi và trẻ sơ sinh chưa được chứng minh.

Tác dụng phụ

Disulfiram có thể gây ra nhiều tác dụng phụ, từ nhẹ đến nặng. Một số tác dụng phụ thường gặp bao gồm:

Phản ứng disulfiram-rượu: Đây là tác dụng phụ nghiêm trọng nhất, có thể gây nguy hiểm đến tính mạng. Các triệu chứng bao gồm đỏ mặt, nhức đầu dữ dội, buồn nôn, nôn, đánh trống ngực, khó thở, tụt huyết áp và thậm chí là sốc phản vệ. Vì vậy, bệnh nhân cần được cảnh báo nghiêm túc về việc tránh uống rượu hoàn toàn khi đang sử dụng disulfiram.

Tương tác thuốc

Disulfiram có thể tương tác với nhiều thuốc khác, làm tăng hoặc giảm tác dụng của các thuốc này hoặc gây ra tác dụng phụ mới. Một số tương tác quan trọng bao gồm:

• Thuốc chống đông máu: Tăng nguy cơ chảy máu.
• Thuốc ức chế monoamine oxidase (MAOI): Tăng nguy cơ tăng huyết áp.
• Rượu: Gây ra phản ứng disulfiram-rượu nguy hiểm.
• Metronidazole, isoniazid, procarbazine: Tăng nguy cơ tác dụng phụ trên hệ thần kinh.

Lưu ý: Đây không phải là danh sách đầy đủ các tương tác thuốc. Bệnh nhân cần thông báo cho bác sĩ về tất cả các loại thuốc, thực phẩm chức năng và thảo dược đang sử dụng trước khi bắt đầu điều trị bằng disulfiram.

Liều lượng và cách dùng

Liều lượng và cách dùng disulfiram sẽ được bác sĩ chỉ định tùy thuộc vào tình trạng bệnh nhân. Thông thường, liều khởi đầu là 250mg/ngày, sau đó có thể tăng lên đến 500mg/ngày hoặc hơn theo chỉ định của bác sĩ. Thuốc được uống một lần mỗi ngày, tốt nhất là vào buổi tối trước khi đi ngủ.

Quan trọng: Disulfiram chỉ nên được sử dụng dưới sự giám sát chặt chẽ của bác sĩ. Bệnh nhân cần tuân thủ đúng liều lượng và thời gian dùng thuốc được chỉ định. Việc tự ý điều chỉnh liều lượng hoặc ngừng thuốc có thể gây ra những hậu quả nghiêm trọng.

Tóm lại, disulfiram là một thuốc hữu ích trong điều trị nghiện rượu mạn tính nhưng cần được sử dụng một cách thận trọng dưới sự giám sát của bác sĩ. Bệnh nhân cần hiểu rõ cơ chế tác dụng, chỉ định, chống chỉ định, tác dụng phụ và tương tác thuốc của disulfiram để đảm bảo an toàn và hiệu quả điều trị.