Diazepam: Cơ chế tác dụng, chỉ định, tác dụng phụ và tương tác thuốc

Diazepam, còn được biết đến với tên thương hiệu Valium, là một loại thuốc thuộc nhóm benzodiazepin được sử dụng rộng rãi trong y học để điều trị một loạt các rối loạn tâm thần và thần kinh. Bài viết này sẽ trình bày chi tiết về Diazepam dựa trên Dược thư Việt Nam và các nguồn thông tin đáng tin cậy khác, bao gồm cơ chế tác dụng, chỉ định, tác dụng phụ, tương tác thuốc và những lưu ý quan trọng khi sử dụng.

Cơ chế tác dụng

Diazepam tác động lên hệ thần kinh trung ương (Hệ thần kinh trung ương) bằng cách gắn kết với các thụ thể benzodiazepin trên màng tế bào thần kinh, đặc biệt là ở tiểu đơn vị α của thụ thể GABA_A. GABA (acid gamma-aminobutyric) là chất dẫn truyền thần kinh ức chế chính trong não. Khi Diazepam gắn kết với thụ thể GABA_A, nó làm tăng ái lực của thụ thể này với GABA, dẫn đến tăng cường hoạt động của GABA. Điều này làm tăng dẫn truyền ion clo (Cl^-) vào tế bào thần kinh, gây ra sự siêu phân cực màng tế bào và ức chế sự dẫn truyền thần kinh.

Kết quả là, Diazepam có tác dụng an thần, giãn cơ, chống co giật và giảm lo âu. Tác dụng này phụ thuộc vào liều lượng và đường dùng. Liều thấp gây giảm lo âu và an thần nhẹ, trong khi liều cao hơn có tác dụng an thần mạnh hơn và gây ngủ.

Chỉ định

Diazepam được chỉ định trong điều trị nhiều tình trạng khác nhau, bao gồm:

• Rối loạn lo âu: Điều trị triệu chứng lo âu, đặc biệt là trong các trường hợp rối loạn lo âu toàn thể, rối loạn hoảng sợ và lo âu liên quan đến trầm cảm.
• Rối loạn giấc ngủ: Điều trị ngắn hạn chứng mất ngủ, thường kết hợp với các vấn đề tâm lý khác.
• Co giật: Điều trị cơn co giật cấp tính, ví dụ như trong trạng thái động kinh.
• Giãn cơ: Điều trị co cứng cơ, đặc biệt trong các trường hợp chấn thương cột sống hoặc phẫu thuật.
• Rối loạn rút lui rượu: Giảm các triệu chứng cai rượu, như run, co giật và lo âu.
• Trạng thái kích động tâm thần: Giảm kích động và gây an thần trong các trường hợp cần thiết.

Lưu ý: Việc sử dụng Diazepam cần được chỉ định bởi bác sĩ. Không nên tự ý sử dụng thuốc mà không có sự hướng dẫn của chuyên gia y tế.

Tác dụng phụ

Diazepam, giống như các thuốc benzodiazepin khác, có thể gây ra một số tác dụng phụ, bao gồm:

Lưu ý: Đây chỉ là một số tác dụng phụ thường gặp. Một số tác dụng phụ hiếm gặp nhưng nghiêm trọng hơn có thể xảy ra. Nếu bạn gặp bất kỳ tác dụng phụ nào bất thường hoặc nghiêm trọng, hãy liên hệ ngay với bác sĩ hoặc dược sĩ.

Tương tác thuốc

Diazepam có thể tương tác với nhiều loại thuốc khác, làm thay đổi tác dụng của cả Diazepam và các thuốc khác. Một số tương tác thuốc quan trọng bao gồm:

• Thuốc ức chế hệ thần kinh trung ương: Sử dụng Diazepam cùng với các thuốc khác có tác dụng ức chế hệ thần kinh trung ương (như thuốc ngủ, thuốc giảm đau opioid, thuốc chống trầm cảm) có thể làm tăng nguy cơ buồn ngủ, suy giảm chức năng nhận thức và suy hô hấp.
• Thuốc chống đông máu: Diazepam có thể làm tăng tác dụng của thuốc chống đông máu, tăng nguy cơ chảy máu.
• Thuốc kháng sinh macrolid: Một số kháng sinh macrolid có thể làm giảm sự chuyển hóa của Diazepam, dẫn đến tăng nồng độ Diazepam trong máu và tăng nguy cơ tác dụng phụ.
• Cimetidin: Thuốc này có thể làm giảm sự chuyển hóa của Diazepam, dẫn đến tăng nồng độ Diazepam trong máu.

Quan trọng: Hãy thông báo cho bác sĩ về tất cả các loại thuốc, thực phẩm chức năng và thảo dược bạn đang sử dụng trước khi bắt đầu điều trị bằng Diazepam để tránh các tương tác thuốc nguy hiểm.

Thận trọng khi sử dụng

Cần thận trọng khi sử dụng Diazepam cho:

• Người cao tuổi: Người cao tuổi nhạy cảm hơn với tác dụng của Diazepam, dễ bị buồn ngủ, chóng mặt và té ngã.
• Người bệnh suy gan hoặc suy thận: Cần điều chỉnh liều lượng Diazepam ở những người bệnh này để tránh tích lũy thuốc trong cơ thể.
• Phụ nữ có thai và cho con bú: Diazepam có thể gây hại cho thai nhi và trẻ sơ sinh. Nên cân nhắc kỹ lưỡng lợi ích và nguy cơ trước khi sử dụng Diazepam ở phụ nữ mang thai hoặc cho con bú.
• Người bệnh hen suyễn: Diazepam có thể gây suy hô hấp ở liều cao, do đó cần thận trọng khi sử dụng ở người bệnh hen suyễn.
• Người nghiện rượu: Diazepam có thể gây nghiện nếu sử dụng lâu dài và liều cao.

Không nên ngừng sử dụng Diazepam đột ngột mà cần giảm liều dần dần theo sự hướng dẫn của bác sĩ để tránh hội chứng cai thuốc.

Thông tin trong bài viết này chỉ mang tính chất tham khảo và không thay thế lời khuyên của bác sĩ. Luôn luôn tham khảo ý kiến bác sĩ hoặc chuyên gia y tế trước khi sử dụng bất kỳ loại thuốc nào.