5-MTHF: Vai trò quan trọng trong chuyển hóa folate và sức khỏe

Acid folic, hay vitamin B9, là một vitamin thiết yếu đóng vai trò quan trọng trong nhiều quá trình sinh học, đặc biệt là quá trình tổng hợp ADN và ARN, sự phát triển và phân chia tế bào. Tuy nhiên, cơ thể không thể trực tiếp sử dụng acid folic ở dạng tự nhiên. Để hoạt động sinh học, acid folic cần được chuyển hóa thành các dạng hoạt động, trong đó 5-methyltetrahydrofolate (5-MTHF), còn được gọi là L-methylfolate hoặc folinic acid, là dạng hoạt động chính và quan trọng nhất.

Dược thư Việt Nam và các nguồn tài liệu y khoa đáng tin cậy đã chỉ ra vai trò không thể thiếu của 5-MTHF trong duy trì sức khỏe tổng thể. Khác với acid folic, 5-MTHF không cần phải trải qua quá trình chuyển hóa phức tạp để được hấp thu và sử dụng bởi cơ thể. Điều này đặc biệt quan trọng đối với những người có khiếm khuyết di truyền trong quá trình chuyển hóa folate, hoặc những người bị suy giảm chức năng gan thận.

Sự khác biệt giữa Acid Folic và 5-MTHF

Sự khác biệt quan trọng nằm ở khả năng hấp thu và sử dụng trực tiếp. Acid folic cần phải trải qua một loạt phản ứng chuyển hóa phức tạp để chuyển thành dạng 5-MTHF trước khi có thể tham gia vào các quá trình sinh học. Quá trình này phụ thuộc vào nhiều yếu tố, bao gồm hoạt động của các enzyme chuyển hóa, tình trạng sức khỏe tổng thể và chế độ dinh dưỡng. Nhiều người, đặc biệt là những người có gen MTHFR đột biến, gặp khó khăn trong việc chuyển hóa acid folic thành 5-MTHF, dẫn đến thiếu hụt folate mặc dù đã bổ sung acid folic.

Vai trò của 5-MTHF trong cơ thể

5-MTHF đóng vai trò then chốt trong nhiều chức năng sinh lý quan trọng:

• Tổng hợp ADN và ARN: 5-MTHF là một coenzym cần thiết trong quá trình tổng hợp ADN và ARN, đảm bảo sự sao chép chính xác của thông tin di truyền và sự phát triển bình thường của tế bào.
• Sự phát triển và phân chia tế bào: 5-MTHF tham gia vào quá trình phân chia tế bào, đặc biệt quan trọng trong quá trình phát triển thai kỳ và thời thơ ấu.
• Chức năng hệ thần kinh: 5-MTHF đóng vai trò quan trọng trong việc sản xuất các chất dẫn truyền thần kinh, duy trì chức năng thần kinh và sức khỏe tâm thần.
• Chức năng tim mạch: Nghiên cứu cho thấy 5-MTHF có thể đóng góp vào việc duy trì sức khỏe tim mạch bằng cách giảm nguy cơ mắc bệnh tim mạch.
• Hệ miễn dịch: 5-MTHF cần thiết cho chức năng bình thường của hệ miễn dịch, giúp cơ thể chống lại nhiễm trùng.

5-MTHF và các nhóm đối tượng cần bổ sung

Một số nhóm đối tượng đặc biệt cần bổ sung 5-MTHF để đảm bảo đủ lượng folate cần thiết cho cơ thể:

• Phụ nữ mang thai và cho con bú: Cần lượng folate cao để hỗ trợ sự phát triển của thai nhi và sản xuất sữa mẹ. Thiếu folate có thể dẫn đến dị tật ống thần kinh ở thai nhi.
• Người lớn tuổi: Khả năng hấp thụ và chuyển hóa folate giảm theo tuổi tác, dẫn đến nguy cơ thiếu hụt folate cao hơn.
• Người mắc bệnh lý gan thận: Chức năng gan thận suy giảm ảnh hưởng đến quá trình chuyển hóa folate.
• Người mắc bệnh thiếu máu: Thiếu folate có thể gây ra tình trạng thiếu máu.
• Người có gen MTHFR đột biến: Gen MTHFR mã hóa enzyme cần thiết trong quá trình chuyển hóa folate. Đột biến gen này làm giảm khả năng chuyển hóa folate, dẫn đến thiếu hụt folate.
• Người ăn chay trường: Nguồn folate trong thực phẩm động vật thường cao hơn so với thực phẩm thực vật. Người ăn chay cần chú ý bổ sung folate để đảm bảo đủ lượng cần thiết.

Lưu ý khi sử dụng 5-MTHF

Mặc dù 5-MTHF an toàn và hiệu quả hơn acid folic, nhưng trước khi sử dụng bất kỳ loại thực phẩm chức năng nào chứa 5-MTHF, bạn nên tham khảo ý kiến của bác sĩ hoặc chuyên gia dinh dưỡng để được tư vấn liều lượng phù hợp và tránh các tương tác thuốc không mong muốn.

Việc tự ý bổ sung 5-MTHF mà không có sự hướng dẫn của chuyên gia có thể gây ra những tác dụng phụ không mong muốn. Liều lượng bổ sung 5-MTHF nên được điều chỉnh dựa trên nhu cầu cá nhân và tình trạng sức khỏe. Một số trường hợp, lượng 5-MTHF quá cao có thể gây ra các tác dụng phụ như buồn nôn, tiêu chảy, khó chịu đường tiêu hóa.

Tóm lại, 5-MTHF là dạng hoạt động sinh học của acid folic, đóng vai trò quan trọng trong nhiều quá trình sinh học của cơ thể. So với acid folic, 5-MTHF có khả năng hấp thu và sử dụng cao hơn, ít gây tác dụng phụ hơn. Tuy nhiên, việc bổ sung 5-MTHF cần được thực hiện dưới sự hướng dẫn của chuyên gia y tế để đảm bảo an toàn và hiệu quả.